Katalog biblioteki Polskiego Towarzystwa

Katalog biblioteki Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego

UWAGA:
Stare druki z biblioteki Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego
zostały opracowane komputerowo.
Ich opisy ujęte są w dostępnym on-line
katalogu starych druków.

Księgozbiór Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (PTL) obejmuje ok. 10 000 woluminów (w tym 500 starych druków). Wyróżniają się w nim liczne silesiaka oraz dzieła z zakresu historii, literatury, geografii, przyrody, pedagogiki (w tym pokaźny zbiór dawnych podręczników szkolnych), a także pochodzące sprzed 1939 r. wydawnictwa popularne i ludowe. Proweniencyjnie z kolekcją tą związany jest zbiór Archiwaliów Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego.

Katalog alfabetyczny księgozbioru PTL składa się z trzech części:

    1. katalogu alfabetycznego rękopisów oprawnych;
    2. katalogu alfabetycznego starych druków – obejmującego książki i czasopisma wydane do roku 1800 włącznie;
    3. katalogu alfabetycznego nowych druków – obejmującego książki i czasopisma wydane od roku 1801.

Katalog alfabetyczny księgozbioru Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego powstawał stopniowo, począwszy od okresu międzywojennego. Sporządzano go odręcznie na kartach o wymiarach 12,5 x 21 cm. Większość opisów wyszła prawdopodobnie spod pióra Ludwika Brożka już w okresie powojennym. Katalog, tworzony w oderwaniu od norm bibliotecznych, obciążony pozostaje licznymi błędami, lukami i niekonsekwencjami. Obecnie jednak, mimo swoich niedostatków, nadal pozostaje głównym narzędziem wyszukiwawczym w odniesieniu do wchodzących w skład biblioteki Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego XIX-wiecznych druków zwartych i ciągłych, a także rękopisów oprawnych. Należące do tej kolekcji stare druki, opracowane według obowiązujących obecnie norm katalogowych, można już wyszukiwać w katalogowej bazie on-line starych druków Książnicy Cieszyńskiej. Opisy obszernego zbioru manuskryptów typu archiwalnego, które niegdyś również wchodziły w skład zbiorów PTL, odnaleźć można z kolei w wirtualnym katalogu rękopisów Książnicy Cieszyńskiej. W miarę postępów procesu katalogowania zbiorów Książnicy Cieszyńskiej, również pozostała część opisów książek i czasopism z biblioteki PTL trafi do katalogowych baz danych książek, czasopism i rękopisów.

Katalog nie uwzględnia opisów książek i czasopism, które w ramach reorganizacji zbiorów Oddziału Zabytkowego Biblioteki Śląskiej zostały wyodrębnione ze zbiorów biblioteki Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i wraz z książkami oraz czasopismami, wyłączonymi z pozostałych księgozbiorów historycznych Oddziału Zabytkowego, scalone w odrębne zespoły druków zwartych oraz czasopism. Alfabetyczne katalogi obu ww. zespołów dostępne są obecnie  w postaci wirtualnej (katalog książek; katalog czasopism).

Sygnatura książek i czasopism wchodzących w skład biblioteki znajduje się w lewym górnym rogu karty w środku okrągłej pieczęci o treści “T-wo Ludoznawcze Cieszyn”.

Elementy składowe opisu:

    • hasło główne
    • tytuł
    • oznaczenie odpowiedzialności (często w niepełnym brzmieniu)
    • adres wydawniczy
    • opis fizyczny (najczęściej format i liczba stron)
    • wyszczególnienie tomów
    • proweniencja (często niepełna)

W latach późniejszych na kartach katalogowych zostały naniesione poprawki, uzupełnienia i podkreślenia ołówkiem. Stanowią one podstawę do szeregowania alfabetycznego kart katalogowych. Ponadto w niektórych opisach uwzględniono odesłanie do bibliografii Estreichera oraz umieszczono – w prawym górnym rogu – symbole Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej. Część opisów zaopatrzona została w odsyłacze dotyczące haseł osobowych, tytułów dzieł współwydanych i współoprawnych.

Podstawowa literatura:
F. Popiołek: Zbiory cieszyńskie, (w:) “Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku”, t. II: 1930, s. 220 – 224; L. Brożek: Zbiory cieszyńskie, (w:) Biblioteka Śląska 1922 – 1972, pod red. J. Kantyki, Katowice 1973, s. 67 – 83; A. Rusnok: Biblioteka Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w Cieszynie, (w:) Pamiętnik Cieszyński / [red. Anna Machej i in.]. T. 11, Cieszyn 1996, s. 43-52

Książnica Cieszyńska