Katalog Biblioteki Dekanatu w Cieszynie
UWAGA: W ramach projektu „Ochrona i konserwacja cieszyńskiego dziedzictwa piśmienniczego” stare druki z Biblioteki Dekanatu zostały opracowane komputerowo. Ich opisy ujęte są w dostępnym on-line katalogu starych druków. |
Historia i zawartość zespołu
Powstanie Biblioteki Dekanatu, od 2002 r. znajdującej się w depozycie Książnicy Cieszyńskiej, datowane jest oficjalnie na 1819 r., kiedy to z inicjatywy księdza Jana Brzuski (1757-1840), cieszyńskiego proboszcza i dziekana, grono osób duchownych i świeckich zawarło umowę, na mocy której zakupiono piętnastotomową historię Chrześcijaństwa i zobowiązano przyszłych dziekanów do ochrony owego dzieła oraz udostępniania go miejscowym księżom. Z czasem ksiądz Jan Brzuska włączył do Biblioteki Dekanatu własny księgozbiór (obecnie 331 woluminów), a także kolekcje książkowe należące do jego poprzedników na stanowisku proboszcza. Książki te opatrzone zostały nalepkami z napisem Teschner Decanat Bibliothek. W 1838 r., gdy Parafię Św. Marii Magdaleny, przy której funkcjonował urząd dekanalny, przejmował administrator ksiądz Jan Koziar w protokole przejęcia odnotowano, iż biblioteka parafialna liczy 980 woluminów. W XIX w. do jej wzbogacenia przyczyniali się kolejni cieszyńscy proboszczowie, dziekanowie i generalni wikariusze. W okresie późniejszym włączono do niej również szczątki księgozbiorów kilku katolickich organizacji z terenu Śląska Cieszyńskiego oraz pozostałość Biblioteki Teologów Polskich w Widnawie. Obecnie Biblioteka Dekanatu obejmuje: 4253 woluminów oprawnych, w tym 5 inkunabułów, 1856 starych druków, 1979 nowych druków zwartych i 356 nowych druków ciągłych oraz 57 rękopisów oprawnych. Najliczniej reprezentowane są książki w języku niemieckim, mniej jest druków łacińskich i polskich, najmniej czeskich i wielojęzycznych. Pod względem tematycznym na czoło wysuwa się piśmiennictwo religijne (2/3 ogółu zbiorów), z kolei wśród literatury świeckiej wyróżnia się pokaźny zbiorek XIX i XX-wiecznych cieszynianów. Pozostałe dzieła mają bardzo różnorodną tematykę, ujawniającą – jak wolno sądzić – zainteresowania kolejnych opiekunów i donatorów Biblioteki.
Aparat wyszukiwawczy
Katalog alfabetyczny Biblioteki Dekanatu został opracowany przez Weronikę Pawłowicz w latach osiemdziesiątych XX w. Sporządzono go odręcznie, na kartach formatu międzynarodowego. Katalog został uzupełniony podczas skontrum przeprowadzonego w okresie od 23 kwietnia do 10 czerwca 2002 r., w związku z przejęciem biblioteki w depozyt przez Książnicę Cieszyńską.
Nr inwentarzowy, będący jednocześnie sygnaturą, uzupełniony o symbol formatu znajduje się w prawym górnym rogu karty.
Elementy składowe opisu
-
- hasło autorskie lub tytułowe
- tytuł
- oznaczenie tomu
- oznaczenie wydania
- pełny adres wydawniczy
- opis fizyczny
Opisy zawierają również informacje o dodatkach, dziełach współoprawnych i defektach, a także nazwisko ostatniego właściciela. Przy opisach czasopism oprócz wyszczególnienia roczników i numerów uwzględniono opis fizyczny.
Podstawowa literatura
Pawłowicz: Biblioteka Dekanatu w Cieszynie, „Kalendarz Cieszyński 1993”, Cieszyn 1992, s. 77-78; W. Pawłowicz: Biblioteka Dekanatu w Cieszynie. Historia i księgozbiór, [w:] Cieszyńskie księgozbiory historyczne. Materiały z sesji naukowej Cieszyn, 18-20 listopada 1991 r., pod red. H. Łaskarzewskiej, Warszawa 1993, s. 42-52; W. Pawłowicz: U źródeł Biblioteki Dekanatu w Cieszynie – kolekcja księdza Antoniego Alojzego Löhna, „Pamiętnik Cieszyński”, t. 10, Cieszyn 1995, s. 18-24; M. Pawłowiczowa: Ks. Jan Brzuska (1757-1840). Jego prace i księgozbiór, „Biuletyn Informacyjny Biblioteki Śląskiej”, 1970, nr 1/4, s. 88-101.