Kolekcja rękopisów biblioteki Leopolda Jana Szersznika

Kolekcja rękopisów biblioteki Leopolda Jana Szersznika

 

UWAGA:
Kolekcja rękopisów biblioteki  Leopolda Jana Szersznika została
w ramach projektu
“Ochrona i konserwacja Cieszyńskiego
dziedzictwa piśmienniczego”
opracowana komputerowo,
a jej zasób ujęto w
dostępnym on-line komputerowym
katalogu rękopisów.

 

Historia zespołu
iblioteka powstała w Cieszynie na przełomie XVIII i XIX w. Jej twórca, ks. Leopold Jan Szersznik (1747-1814), pedagog, uczony i kolekcjoner, w 1802 r. udostępnił swoje zbiory biblioteczne i muzealne do użytku publicznego. Jako samodzielna placówka funkcjonowała aż do 1918 r., zarządzana przez Fundację ustanowioną przez Szersznika. Obecnie liczy ok. 18 000 woluminów. W jej skład wchodzi także zespół rękopisów, obejmujący około 1 000 jednostek ewidencyjnych.

Zawartość zespołu
Zespół rękopisów zawiera 9 kodeksów średniowiecznych. Pozostałe rękopisy pochodzą z XVI-XIX w. Poza cymeliami, gromadzonymi ze względu na ich wartość bibliofilską, w skład kolekcji wchodzą przede wszystkim rękopisy zebrane ze względu na ich przydatność do badań historycznych. Większość związana jest z historią księstwa cieszyńskiego i innych części Śląska. Pokaźną grupę tworzą także rękopisy jezuickie. Sporo jest tu również tekstów pochodzących spod pióra Leopolda Jana Szersznika.

Aparat wyszukiwawczy
Inwentarz rękopisów Biblioteki Szersznika składa się z dwóch części:

    1. Repertorium codicum manuscriptorum in caes. Reg. Bibliotheca Scherschnickiana Teschinii – księga inwentarzowa sporządzona w latach 1823-1824 przez kustosza biblioteki Albina Heinricha (edycja: A. Heinrich: Repertorium codicum manuscriptorum in caesareo-regia Bibliotheca Scherschnickiana Teschinii, wyd. Wieczorek, wprowadzeniem opatrzył K. Szelong, pod red. R. Gładkiewicza, Wrocław 2004). Obejmuje część zespołu, a mianowicie oprawne kodeksy (działy od DD I do DD VII).
    2. Katalog rękopisów Biblioteki Leopolda Szersznika – maszynopis sporządzony w latach pięćdziesiątych XX w. przez Ludwika Brożka i Emericha Němca. Obejmuje działy DD VIII i DD IX, zawierające materiały typu archiwalnego, uporządkowane według kryterium tematycznego.

Elementy składowe opisu
Opis w Repertorium zawiera:

    • ogólny tytuł rękopisu lub określenie treści,
    • datę powstania,
    • spis zawartości,
    • opis zewnętrzny (dane dotyczące objętości, materiału i stanu oprawy).

Opis w katalogu działów DD VIII i DD IX obejmuje:

    • ogólny tytuł rękopisu lub określenie treści,
    • datę powstania,
    • spis zawartości,
    • opis zewnętrzny (określenie stosunku do oryginału, dane dotyczące języka, objętości i formatu, informacje o pieczęciach).

Sygnatura
Na sygnaturę jednostki składa się symbol literowy działu rękopisów “DD”, cyfra rzymska oznaczająca numer półki oraz liczba arabska określająca miejsce jednostki na półce, np.” DD I 5″ lub “DD VIII 20”. 

Podstawowa literatura
Ph. Gabriel: Einige quellen zur geschichte Schlesien uberhaupt und des herzogtums Teschen insbesondere [sic!], (w:) “Programm des k.k. katholische Gymnasiums in Teschen”, 1852, s. 15-24; A. Landsfeld: Archiv musea Šeršníkova, Věstník Matice opavské, Opava 1895, s. 56-60, 1897, s. 37-40; F. Popiołek: Materjały do historii Śląska w zbiorach cieszyńskich, “Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku” 1931, III, S. 343-347; M. Kudělka: Leopold Jan Šeršník (1747-1814). Život a dílo. Ostrava 1957, s. 185-190; L. Brożek: Zbiory cieszyńskie, (w:) Biblioteka Śląska 1922-1972, Katowice 1973, s. 67-83; K. Szelong: Biblioteczne zbiory Leopolda Jana Szersznika, (w:) 190 lat założenia Muzeum i Biblioteki Leopolda Jana Szersznika 1802-1992. pod red. Janusza Spyry. Cieszyn 1993, s. 37-52; M. Makowski, J. Spyra, K. Szelong: Zbiory i Fundacja Szersznika po 1814 r., tamże, s. 81-90; I. Panic: Zespół archiwalny biblioteki ks. Leopolda Jana Szersznika, tamże, s. 61-68; K. Szelong: Proces ewidencji i opracowania bibliotecznych zbiorów ks. Leopolda Jana Szersznika. Zarys historyczny, “Roczniki Biblioteczne”, R. 44: 2000, s. 87-134; M. Zwiercan: Katalog średniowiecznych rękopisów Książnicy Cieszyńskiej, Wrocław 2003; A. Heinrich: Repertorium codicum manuscriptorum in caesareo-regia Bibliotheca Scherschnickiana Teschinii, wyd. U. Wieczorek, wprowadzeniem opatrzył K. Szelong, pod red. R. Gładkiewicza, Wrocław 2004.

Książnica Cieszyńska